„Wiosenna” zupa rzodkiewkowa

1 komentarz

PJK_9732Po kilkudniowej przerwie świątecznej zastaliśmy nasz dżubański ogródek kompletnie oklapnięty. Coż, zapomnieliśmy poprosić o podlewanie, a mordercze słońce i temperatury pory suchej dają błyskawicznie w kość roślinom. Szczególnie wrażliwe są te z nasion ze starego kontynentu, zarówno na upały, suszę, jak i lokalne robale. W ten oto sposób zmuszeni byliśmy do wykopania dwóch grządek zwiędniętych rzodkiewek odmiany „sopel lodu”:), których nasiona dostałem od Dziadka Stefana.

Co tu począć z taką ilością rzodkiewek? Przecież tradycyjnie to raczej do kanapek albo sałatek… hm, może dałoby się ugotować? Internet mówi, że tak, gotowane rzodkiewki są wyśmienite. Spróbujemy.

Przepis własny, wyczarowany na bazie Internetu:)

– parę pęczków rzodkiewek (sieć radziła 2-3 pęczki czerwonych rzodkiewek, ale białe sople lodu w większej ilości też się sprawdziły)

– młode liście rzodkiewki

– cebula (kilka sztuk)

– czosnek, parę ząbków

‚- marchewka

– kawałek cukinii

– kostki rosołowe

– ziemniaki, kilka sztuk

– zielony ogórek

– sól, pieprz, ostra papryka, zielona pietruszka…

Ziemniaki gotujemy w wodzie z bulionem (u nas ok. 5 litrów, bo mieliśmy dużo rzodkiewki), dodajemy też marchewki i cukinię. Cebulę, następnie czosnek i posiekane rzodkiewki podsmażamy, aż się zarumienią. Młode liście rzodkiewki (całe szczęście nie wszystkie nam uschły) siekamy. Gdy ziemniaki będą miękkie, dodajemy podsmażone warzywa z patelni, a następnie posiekane liście. Na koniec dodajemy startego na średnich oczkach ogórka (wraz ze skórką). Doprawiamy, oczywiście do smaku.

Tak oto na początku stycznia powstała nam „wiosenna” zupa rzodkiewkowa. Warto było poeksperymentować, spróbujcie!

My Local

1 komentarz

AGA_5028 AGA_5030 AGA_5029Lubimy lokalne jadłodajnie i południowosudańską kuchnię. Niedaleko naszego nowego miejsca pracy, w dzielncy Munuki/Bilpam, znajduje się „My Lokal”. W porze lunchu ciężko o miejsce, przed lokalem ulica przyblokowana samochodami, a w ciągu godziny jedzenie wychodzi z garnków. Wypisywane kredą na tablicy menu jest codziennie inne i szybko znika, po 14-tej zostają już tylko resztki z kilkunastodaniowej oferty My Local.

W ubiegłym tygodniu trafiliśmy na nowe danie – basico. Trzeba było spróbować. Po chwili na stole pojawił się talerz z zieleniną na ciepło. Okazało się, że pomiędzy liśćmi są i wkładki mięsne. Flaki! Całkiem nieźle, tyle że  liście smakują niczym liście z drzewa. Choć w południowosudańskiej kuchni popularna jest różnego rodzaju zielenina gotowana, czy też duszona, na przykład o smaku i konsystencji szpinakowej, to jednak nigdy nie próbowałem czegoś takiego. Oryginalne, piasek zgrzyta w zębach i liście niczym z drzewa.

Drugim, bardziej trafnym wyborem było Dry meat pasted. W My Local od czasu do czasu można dostać mięso z buszu, najczęściej w postaci suszonej. Kawały czerwonego mięcha pływały w sosie z orzeszków ziemnych i okry. Mniam-mniam!  Zamiast ziemniaków – kalu, sinobrunatna papka z tłuczonego sorga (do wyboru także ugali, słodkie ziemniaki, ryż, kisra, bułki). Smacznego!

Boże Narodzenie w Dżubie

1 komentarz

Kartki świąteczne domowej roboty... szkoda, że poczta nie działa:(

Kartki świąteczne domowej roboty… szkoda, że poczta nie działa:(

To były nasze drugie święta Bożego Narodzenia na Czarnym Lądzie. Dwa lata temu obchodziliśmy je w Ugandzie w drodze na Sylwestra nad Jeziorem Tanganika w Burundi. Tym razem do naszego domu zawitała para znajomych: Janusz (www.yahodeville.com ) i Iza, z którymi wybraliśmy się na objazdową wycieczkę po Wschodniej Ekwatorii (Eastern Equatoria).

Ale najpierw o przygotowaniach…

Zaczęliśmy od zrobienia kartek świątecznych, aby je podać do rodziny i ziomali z Polski. Pewnej niedzieli wyciągnęliśmy zachomikowane artefakty: suszone liście neem tree (Azadirachta indica), łupiny pistacji, muszelki z Borneo, gumę arabską z północy Południa oraz kolorowe koraliki. Cały dzień dłubania i wąchania Butaprenu zakończył się powstaniem małych arcydzieł.

Choinka z topów ananasów.  Większość ozdób is home made.

Choinka z topów ananasów. Większość ozdób is home made.

Zrobiliśmy świąteczne zakupy, w tym nabyliśmy kozę dla naszych pracowników – typowy świąteczny produkt. Na targu warzywnym nazbieraliśmy liści z ananasa i z nich skonstruowaliśmy choinkę, która do tej pory ozdabia naszą kuchnię. Ręcznie robionych ozdób również nie zabrakło. Zrobiłam łańcuch z orzeszków ziemnych, które pomalowałam na złoto. Na srebrno i złoto pomalowaliśmy także nieznane drewniane owoce, które robiły za bombki. Na ananasowym drzewku zawisły suszone plastry pomarańczy oraz srebrne śnieżki z luffy. Kupiśmy też kilka tradycyjnych bombek. Gdy powiesiliśmy kolorowe światełka, w ogrodzie zapanował świąteczny nastrój. Nieważne, że mróz nie maluje na szybach, zza której wygląda się pierwszej gwiazdki, lecz wigilijna wieczerza mija na świeżym powietrzu w otoczeniu zieleni ogrodu. Święta to święta.

Izowe pierogi, ależ piękne te białostockie warkocze!

Izowe pierogi, ależ piękne te białostockie warkocze!

Znajomi z Polski przywieźli nam całą walizkę dobroci, w tym niezbędnych składników do przygotownia tradycyjnych wigilijnych potraw. Dostaliśmy: suszone grzyby, mak i pszenicę na kutię, suszone owoce na kompot, orzechy włoskie, twaróg na sernik i inne frykasy, których barkuje tu na miejscu. Pozdrawiamy mamy i babcie, dzięki, którym udało się zrealizować rodzinne przepisy i ugotować pyszne potrawy.  Kuba i Janusz cały czas przed świętami naprawiali samochód, by przygotować go do wyjazdu. U mnie w domu zawsze się mawiało ”jaka wigilia, taki cały rok” – mam nadzieję, że się nie sprawdzi, bo to wróży Kubie cały rok pod Land Roverem ;). Kuba nie miał czasu na gotowanie, więc kulinaria zostały kobietom. I tak właśnie tradycyjnie mężczyźni pracowali przy samochodach, a baby w kuchni J. Dzień wcześniej zrobiłyśmy farsze do pierogów i upiekłyśmy pierniczki na choinkę. Pierogów były dwa rodzaje: z kapustą i grzybami oraz ruskie ze szpinakiem, oraz uszka do barszczu. Oprócz tego ugotowaliśmy barszcz czerwony z kiszonych buraków, kapustę z grochem i grzybami – wg przepisu babci, usmażyliśmy ryby – karpia zastąpił okoń nilowy. Iza upiekła też świetny pomarańczowo-piernikowy sernik. W trakcie warsztatowych perypetii Kuba znalazł jednak czas i przyrządził kutię – w jego rodzinie tradycja ta wywodzi się ze Lwowa.

Na wigilijnym stole znalazło się jedenaście nakryć, w tym jedno dla niespodziewanego gościa. Zebrała się bodajże cała uziemiona na święta w Dżubie Polonia (Romek, Ania i Julia), plus południowosudański i szwajcarski przyjaciel polskiej rodziny. Wieczerza mijała przy dźwiękach swojskich kolęd i pastorałek. Gaworzyliśmy do późna, w ciepłej i świątecznej atmosferze. Nasz kot był wniebowzięty z powodu bezustannego dokarmiania. Czekaliśmy do północy, aż przemówi, ale niestety przespał całą noc. Zobaczcie zdjęcia z naszych afrykańskich świąt.

Hamburger z termitami

2 Komentarze

Termity – smakowite formy uskrzydlone

Termity są owadami powszechnie występującymi w większej części Afryki. Są to zwierzęta społeczne, a niektóre z ich gatunków budują imponujące termitiery stanowiące charakterystyczny element wielu afrykańskich krajobrazów. Termity żywią się drewnem, przez co są poważnymi szkodnikami zagrażającymi wszelkim drewnianym konstrukcjom. Choć pewne gatunki drewna najwyraźniej im nie smakują, a i są silne środki chemiczne zwalczające je oraz impregnujące drewno, to i tak śmiało można powiedzieć, że są nienażarte. W odróżnieniu od mrówek (także owadów o rozwiniętym życiu społecznym i mających formy uskrzydlone), termity mają dwie pary skrzydeł równej wielkości, skąd bierze się ich łacińska nazwa). W swej organizacji społecznej termity mają kastę reprodukcyjną, czyli króla i królową, kastę robotników i robotnic karmiących larwy, budujących termitiery czy dostarczających pokarm, oraz kastę żołnierzy.

Aby pozbyć się skrzydeł termity moczy się w wodzie

Tak, termity są nienażarte, ale same też stanowią źródło białka dla wielu afrykańskich plemion. W Sudanie Południowym zbierają je dzieciaki w okolicach Dżuby, można je kupić na targowisku w Yambio, i z całą pewnością stanowią przysmak w dziesiątkach innych miejsc w Sudanie. Wylęg odbywa się przynajmniej dwa razy w roku, skrzydlate termity wychodzą z podziemnych norek bądź termitier, zaczynają latać, łączą się w pary i są ich całe, całe chmary. Księżyc w pełni zastąpić im może jednak lampa bądź świeca, stąd też w tym szczególnym czasie dzieciaki wylegają gwarnie na pole po zmroku z lampionami ze świec. Widok niczym podczas naszych rorat, z tym że zamiast kulić się z zimna garściami łapią ściągający do światła przysmak.

Do piwa termity jak znalazł

Termity bądź same zrzucają skrzydła, bądź też kładzie je się na wodzie by pozbyć się niepożądanych chitynowych elementów. Obrane ze skrzydełek owady rzuca się na blachę, patelnię bądź rozgrzany olej, np. palmowy i po chwili gotowe. Dodam, że przysmak to nie tylko dla dzieci, i jako zakąska do piwa sprawdza się zdecydowanie lepiej niż chipsy itp.

Gotuję rzadko, lecz w przypadku termitów nie mogłem się powstrzymać. Z tego wszystkiego powstała owadzia warjacja: hamburger z termitami. Składniki:

– kotlety z mielonego mięsa wołowego

– bułki, w naszym przypadku nie było dylematu jakie, bo na hamburgery najlepiej nadaje się lokalne, sudańskie pieczywo, coś a’la podpłomyki

– surówka z kapusty

– kubek świeżo zebranych termitów

– ketchup, musztarda, majonez, sól, pieprz, jak kto lubi.

Na grilu pieczemy hamburgery. W międzyczasie na patelnię z rozgrzanym olejem (u nas palmowym – co nadaje termitowm złotomaślanej barwy) na moment wrzucamy termity. Następnie z naszych składników montujemy hamburgery, przyprawiamy i gotowe. Smacznego!

PS. Teraz nie mogę się doczekać na sezon na koniki polne:)

Orzeszki i z orzeszków

1 komentarz

Orzech arachidowy

Jednym z posdstawowych składników diety przeciętnego Sudańczyka z Południa są orzeszki ziemne  (fistaszki, orzechy arachidowe, czyli Arachis hypogaea L.)

Rosną tutaj jak szalone i nie mają zbyt wielkich wymagań, poza ciepłym klimatem. Jak rośnie orzech ziemny pokazał nam kiedyś nasz strażnik Santino, który posadził orzeszki i nawet nie zorientowaliśmy się kiedy zebrał plony. Jest to ciekawa roślina o liściach podobnych do polnej koniczyny, tyle że z żółtymi kwiatami, które rozwijają swe owoce na kłączach pod ziemią.

Orzeszki można tu kupić w każed postaci: prażone, w łupinach (można znaleźć do 4 orzeszków), czy bez, solone lub nie, gotowane w łupinach (bardzo dobre, ale w Polsce jest to niewykonalne, bo do tego potrzebne są świeże orzechy), no i oczywiscie w postaci masła orzechowego – swieżo przetartego, kupionego na bazarku. Jedną ze smakowitych sudańskich potraw z orzechów jest tzw. eggplant salad, po polsku: sałtka z bakłażana, z dodatkiem masła orzechowego.

Pasta z bakłażana z masłem orzechowym

Składniki: woreczki z masłem orzechowym, bakłażany, cebula, pomidory, pietruszka, czosnek ...

 

Składniki dla 4-5 osób:
 
6 łyżek masła orzechowego
2-3 duże bakłażany (dostępne w Polsce) lub 6 małych (dostępne w Dżubie)
4 średnie cebule
3-4 ząbki czosnku
2-3 łyżki oleju
1-2 łyżki koncentratu pomidowrowego
3 gałązki natki pietruszki
Sól, pieprz
 

Wykonanie (ok. 30-45 min.)

Gotowa pasta

Obrać bakłażany ze skórki, aby nie pozostawiały gorzkiego posmaku, pokroić w małe kawałeczki, posiekać cebulę i czosnek. Na patelnię wlać olej, podsmażyć cebulę tak, aby była miękka i lekko rumiana, dodać bakłażany, lekko posolić (aby puściły sok) i przykryć pokrywką. Od czasau do czasu mieszać, im bardziej będą rozciapane tym częściej.Wsypać posiekany czosnek, w razie przywierania dolać pół szklanki wody. Mieszając dodać masło orzechowe, następnie koncentrat pomidowrowy i posiekaną natkę pietruszki (mój wymysł, ale dobrze się komponuje z bakłażanem). Doprawić solą i pieprzem do smaku, wg uznania. Kiedy potrawa nabierze konsystencji pasty danie jest gotowe. Masło orzechowe jest dość tłuste więc sam tłuszcz orzechowy można odlać (ja tak robię, a jak ktoś lubi tłusto zjesć to nie ma problemu :-). Na zdjęciu jest pasta, którą robiłam bez koncentratu pomidorowego, więc Wasza będzie miała bardziej pomarańczowy kolor. Zależnie od restauracji potrawa ma rożną konsytencję, zależy od ilości dodanej wody, jak dla mnie im mniej tym lepsza, o bardziej intensywnym smaku.

Podawać na ciepło z pieczywkiem i świeżymi pomidorami z cebulką. Jeść rękami maczając i nabierając potrawę chlebem. Zapraszam do wypróbowania. Smacznego!